Honeywell Portatif (Taşınabilir) Gaz Dedektörleri

Portatif Gaz Dedektörü Nedir?

Portatif gaz dedektörleri, bugün kullanılmakta olan modern, elektronik gaz dedektörlerinin neredeyse yarısını oluşturur. Dünya üzerindeki birçok ülkenin mevzuatı, kanalizasyon ve yer altı telefon/elektrik tesisatları gibi sınırlı alanlarda çalışan personelin bu dedektörleri kullanmasını zorunlu kılmıştır. Portatif gaz dedektörleri diğer adıyla taşınabilir gaz dedektörleri genel olarak sağlam, kompakt, su geçirmez ve hafif olup kıyafete kolayca takılarak taşınabilmektedir.

Taşınabilir gaz dedektörleri tekli veya çoklu gaz üniteleri olarak 2 farklı tipte bulunmaktadır. Tekli gaz algılama üniteleri belirli bir gazın algılanması için 1 adet sensör kullanırken, çoklu gaz algılama üniteleri 6 adete kadar gaz sensörleri ile donatılmıştır (tipik olarak oksijen, alev alır gaz, karbon monoksit ve hidrojen sülfür).

Portatif gaz dedektörleri, tek kullanımlık ve basit yapıdaki "sadece alarm" ünitelerinden veri günlüğüne kaydetme, dahili pompa örnek alma, otomatik kalibrasyon rutinleri ve diğer ünitelere bağlanabilme gibi özelliklere sahip tamamen yapılandırılabilen çok gelişmiş ünitelere kadar geniş bir yelpazede mevcutturlar.

Teknolojinin her geçen gün ilerlemesi ile doğru orantılı olarak gaz dedektörlerinin tasarımı da geliştirilmektedir. Günümüzde gaz dedektörü tasarımı geliştirmeleri aşağıdaki gibidir:

• Konstrüksiyon için daha güçlü ve hafif malzemelerin kullanımı,
• Gelişmiş veri kaydı, kendi kendinin kontrolü vb. mümkün kılan yüksek güçte mikro işlemcilerin kullanımı,
• Daha basit rutin servis ve bakıma imkan sağlayan modüler tasarımların kullanımı,
• Şarjlar arasında daha fazla çalışma süresi sağlayan pil iyileştirmeleri ve daha küçük pil bataryaları.

Portatif gaz dedektörleri neden bu kadar önemlidir?

Portatif gaz dedektörleri Kişisel Koruyucu Ekipmanının (PPE) bir türü olarak tanımlanır ve personeli yanıcı-patlayıcı-toksik gaz tehlikeleri karşısında güvende tutmak ve uygulama alanına girilmeden önce konumların mobil testine izin vermek ve saha çalışmaları sırasında kullanmak üzere tasarlanmıştır.

Bu küçük cihazlar gaz tehlikelerinin ortaya çıkabileceği birçok alanda gereklidir. Çünkü hareket halinde olan veya sabit duran bir personelin nefes alma alanını sürekli izlemenin tek yoludur.

Sabit gaz algılamasının kendi başına personel koruması sağlamasına rağmen, çalışan personel ile beraber hareket edemez ve bu durum, sabit gaz dedektörün algılama sınırlarının ötesinde bir alana girme ihtimalini doğurur.

Birçok tesiste sabit ve taşınabilir gaz dedektörleri karışımı kullanılır, ama kimi zaman taşınabilir gaz dedektörü kendi başına kullanılır.

Bu tercihin nedeni genelde aşağıdaki gibidir:

• Çalışma alanına personel çok sık girmiyor olabilir, bu durumdan dolayı portatif gaz algılama tercih edilebilir,
• Alan küçük ya da ulaşılması zor olabilir ve bu durumda sabit gaz algılama pratik olmaz,
• Algılama gerektiren uygulamanın kendisi sabit olmayabilir. Örneğin, bir Sıvı Doğalgaz tankeri limanda kargosunu boşaltırken liman sabit, ama denizin hareketlerinden dolayı tanker hareketlidir.

Nefes alma bölgesinin önemi

Nefes alma alanı çalışan personelin ağzının ve burnunun 25 cm/10 inç yarıçapı olarak tanımlanır. Portatif bir dedektör nefes alma alanının içerisinde çeşitli yerlerde sabitlenebilir; ceket ya da göğüs ceplerine (cebin içine değil!) sabitlenmesi ya da yerinde bir donanım/şapka klipsi ile tutulması dahildir. Cihazın sağlam bir şekilde durması gereklidir.

Taşınabilir algılama gerektiren tipik gazlar nelerdir?

Taşınabilir gaz algılama izlemesi gerektiren, toksik ve alev alır gazlarla karşılaşılabilecek çeşitli uygulama ve ortamlar bulunmaktadır.

• Karbon monoksit,
• Karbon dioksit,
• Hidrojen sülfür,
• Oksijen tükenme,
• Metan, sıvı petrol gazı ve sıvı doğalgaz gibi alev alır gazlar,
• Amonyak,
• Kükürt dioksit,
• Klor,
• Klor dioksit,
• Nitrik oksit,
• Azot dioksit,
• Fosfin,
• Hidrojen siyanür,
• Ozon,
• Çeşitli uçucu organik bileşikler (VOC'lar) olup; Aseton, Benzen, Toluen ve Ksilen örnek olarak verilebilir.

Uygulamaların çeşitliliğine ve farklı süreçlerden dolayı birçok ilave gaz da taşınabilir dedektörler tarafından algılanabilir.

Portatif Gaz Dedektörleri Nerelerde Kullanılır?

Endüstriyel proseslerde, başta toksik ve yanıcı-patlayıcı gazlar olmak üzere son derece tehlikeli maddelerin kullanılması ve üretilmesi giderek yaygınlaşmaktadır. Bu proseslerde kaçınılmaz olarak gaz kaçakları meydana gelmekte ve tesis, çalışanlar ve tesisin yakınında yaşayan insanlar tehdit altında kalmaktadır. Sabit dedektör sisteminin kurulamadığı, kapalı alanlara girmeden önce, personelin gaz kaçağına karşı emniyetinin devamlı sağlanabilmesi amacıyla pek çok alanda kullanılmaktadır.

• Atıksu arıtma tesisleri
• Enstrüman otomasyon firmaları
• Enerji santralleri
• Kimyasal üretim tesisleri
• Rafineriler
• Petrokimya tesisleri
• Demir-Çelik tesisleri
• Atık yakma tesisleri
• Ambalaj üretim tesisleri
• Otomotiv fabrikaları
• Üniversitelerin Ar-Ge merkezleri
• Denizcilik sektörü
• Gıda üretim tesisleri

Portatif Gaz Dedektörü Çeşitleri Nelerdir? 

Portatif gaz dedektörlerini öncelikli olarak tek ve çoklu ölçüm olarak ikiye ayırabiliriz. Ortamda bulunan  gazın çeşidine ve sayısına göre seçim yapılmaktadır.

Tekli ve çoklu gaz ölçümü ayırımı yapıldıktan sonra difüzyon tip mi pompalı tip mi isteniyor bu belirlenmelidir.

Honeywell BW Solo ve ToxiRAE Pro tekli gaz dedektörleri arasındadır.

Pompalı Tip Gaz Dedektörü: Kapalı alana girmeden ucundan hortum ve dahili pompası sayesinde gaz kaçağı varsa tespit edilir. BW Ultra, GasAlertMax XTII, MultiRAE, MultiRAE Pro, MultiRAE Lite, QRAE3 Honeywell pompalı tip gaz dedektörleri arasındadır.

Difüzyon Tip Gaz Dedektörü: Operatör sürekli üzerinde taşır ve girdiği ortamda gaz kaçağı varsa tespit edilir. BW Flex, BW Icon+, BW Icon, BW Micro Clip Series, GasAlertQuattro, MicroRAE, MultiRAE Lite, QRAE3 Honeywell difüzyon tip gaz dedektörleri arasındadır.

Taşınabilir gaz dedektörleri ile güvenliğin geliştirilmesi

Sürekli gelişen sigorta ön koşullarıyla beraber değişen mevzuat ve yönetmelik uygunluğu, taşınabilir gaz dedektörlerinin kullanımını birçok endüstride daha geçerli kılmaktadır.

Birçok sahada "güvenliği artırmaya" doğru büyük bir gidişat vardır ve bir taşınabilir gaz algılama sisteminin sahayla entegrasyonu bu duruma yardımcı olmanın bir yoludur. Mevzuatın gerektirdiği ihtiyaçlara (uygunluğun zorunlu olduğu) ilave olarak, birçok sahada sahaya özel kuralların, örneğin herhangi bir işçi tarafından kullanılmadan önce taşınabilir gaz dedektörünün bump teste tutulmasının uygulanması tercih edilmektedir.

Bump Testi: Taşınabilir bir gaz dedektörünün doğru yanıt verdiğinden, yani bilinen bir gaz konsantrasyonu varlığında alarm verdiğinden emin olmak için yürütülür.

Taşınabilir gaz dedektörleri; türleri, çalışma modları, özellikleri ve işlevsellikler, aksesuarlar, alarm ve durum gösterimleri ve tipik uygulamalar vb. olmak üzere daha geniş bir yelpazeye sahiptir. İlerleyen günlerde yayınlayacağımız yazılarımızda bu konu başlıklarını ele alacağız.