Etkin yanmanın kontrolü ve üretilen klinkerin kalitesi için yapılan fırın intikal gaz analizi, sıcaklığın 1100-1300°C arasında değiştiği, toz konsantrasyonun 2000g/m3 civarında ve gaz akışının türbülanslı olduğu ortamda sürekli olarak yapılmaktadır. Böyle bir ölçüm çimento sektörüne sürekli olarak sorunlar yaşatmaktadır. Ülkemizde çimento sanayi ağırlıklı yakıt olarak; petrokok, yerli kömür ve bazı atıkları kullanmaktadır. Bu yakıtların yanması sonucu yüksek miktarda korozif gaz ortaya çıkmaktadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, standart ölçüm problarının su, yağ gibi maddelerle soğutulmasını ve purge havası ile temizlenmesi esasıyla numune almayı amaçlamıştır.
Ancak Fırın İntikal Gaz Analizinde Ölçüm Probları;
• Yüksek sıcaklık (1100-1300 °C)
• Çok yüksek toz (2000 g/m3)
• Korozif ortam (yüksek konsantrasyonda SO2 ve diğer korozif gazlar)
• Soğutma için kullanılan proses suyunun sonda içerisinde CaCO3 birikmesine neden olması
• Prob su basıncının düşmesi
• Probun fazla soğutulmasından kaynaklı asit-metal korozyonu
• Prob üzerine Ön ısıtıcı ve siklonlardan topaklaşmış malzeme düşmesi
• Prob üzerinde malzeme birikmesinin sonda sıcaklığı artırması sonucu probun yanması
• Prob içerisinde toz birikmesinden kaynaklı tıkanma probleminin oluşması
• Atık yakılmasından kaynaklı sonda önünde madde topaklaşması nedeniyle tıkanma oluşması gibi negatif durumlarla karşı karşıya kalmaktadır.
Belirtilen durumlara karşı önlem alınmadığı takdirde, tıkanmalara; problarda kırılma, çatlama ve eğilmelere neden olmaktadır. Ülkemizdeki yapılan intikal uygulamalarında yeterli önlemlerin alınamaması ölçüm sürekliliğinin %40 seviyelerine kadar düşmesine neden olmuştur. Bu problemlere karşı firmalar, probun tıkanmasını önlemek amacıyla standart geri üflemeli ya da 2 kademeli geri üflemeli (Filtreye ve sondaya ayrı ayrı basınçlı hava uygulaması) sistemler kurmuşlardır. Ancak atık yakılmasından dolayı zamanla yapışkan hal alan maddeler basınçlı hava ile temizlenemeyerek sonda tıkanmasına neden olabilmektedir. Ayrıca geri üfleme sırasında numune alınamaz. Bu durumdan dolayı ölçüm sürekliliği sağlanamamaktadır.
Firmamız Set Teknik'in, satış ve satış sonrası hizmetlerini sunduğu ENOTEC-CEMTEC probu, sonda uzunluğunu 4,5 metreye kadar boyutlandırılabilen, toz filtrelemesini sonda içerisinde yapabilen ve 4 farklı şekilde kendini temizleme özelliğiyle min. %95 ölçüm sürekliliği sağlayabilen su soğutmalı fırın intikal noktası gaz örnekleme probudur.
CEMTEC probu ±45°lik dönüşü sayesinde üzerinde malzeme birikmesine izin vermemektedir. Bu sayede malzeme birikiminden kaynaklı eğilme, bükülme gibi sorunlar bertaraf edilmektedir. Ayrıca sondanın 10cm'lik ileri-geri hareketi sayesinde malzemenin üst kısımda birikmesine engel olmaktadır.
Prob, içerisindeki filtre pistonu sayesinde sürekli olarak prob önünü açarak bu kısımda malzeme birikiminin önüne geçmekte ve probun tıkanmasına izin vermemektedir. Üstelik bu piston, prob delik çapından daha küçük olduğu için piston hareketi sırasında numune alma işlemi devam edebilmektedir.
Bir diğer özellik ise standart numune alma problarındaki uzun geri üfleme havası yerine, patlaç şeklinde anlık yüksek basınçlı hava ile probun iç yüzeylerinin ve filtre gözeneklerinin temizliği sağlamaktadır. Bu basınçlı hava filtre yüzeyinden değil, filtre içerisinden dışına doğrudur. Hava akışının bu şekilde olması gözeneklerde toz kalmasına izin vermemekte ve bu sayede filtre ömrünü uzatmaktadır. Basınçlı havanın filtre yüzeyinden olması durumu; filtre tıkanmalarına, bu kısımda biriken ve ısınan madde sebebiyle filtrenin ömrünün kısalmasına neden olabilmektedir.
Probun tüm bu temizleme özellikleri sistem dahilinde sunulan PLC ile kontrol edilebilmekte, sistemin tüm çalışması takip edilebilmektedir.
Prob, üzerine düşen malzemelerin zarar vermesini engellemek amacıyla bir dış koruma flanş borusuyla donatılmıştır. Bu flanş, probun üzerine sert düşüşlerden probu koruyacak şekilde yüksek ısıya dayanıklı özel çelikten imal edilmektedir.
Probun geri üfleme tankı haricinde 1000 litrelik ayrı bir hava tankı daha mevcuttur. Bu tank, sistemde oluşabilecek soğutma suyu sıcaklığının yüksekliği ve elektrik kesintisi gibi problemlerde, yüksek bir güç ile probu yavaşça dışarı çıkarmaktadır. Probun hızlı olarak dışarı çıkarılması durumu iş güvenliği açısından risk tayin etmektedir. Hareketin pnömatik olması, enerji kesintisi olsa dahi probun kendini dışarı çıkarabilmesini sağlamaktadır.
Fırın intikal gaz analizinde öncelik numunenin sağlıklı olarak alınabilmesidir. Numune alındığı takdirde soğuk ya da sıcak ekstraktif olarak örneklenebilir. Bugüne kadar fırın intikal bölgesine soğuk ekstraktif sistem kurulumu yapan firmaların yaptığı yanlış kabin dizaynı ve kullanılan standart ekipmanlar dolayısıyla bazı problemler yaşanmıştır. Ancak sistemin uygun soğutucu ve filtrelerle dizayn edilmesiyle bu sistemler optimum seviyede çalışmaktadır. Sıcak ekstraktif sistemlerde ise soğutucu ve nem filtresi gibi ekipmanlar mevcut değildir. Gaz direkt olarak analizöre giriş yaparak örneklenmektedir. Ancak bu sistemlerin ilk yatırım maliyeti, soğuk ekstraktif sistemlere göre çok daha yüksek olmaktadır. Ayrıca bu sistemlerin bakımları ve arıza durumunda müdahaleleri ancak yetkili servis tarafınca yapılabilmektedir. Bu durum ilk yatırım maliyeti yüksek olan bir sisteme ayrıca yüksek bakım ve teknik hizmet maliyetleri ortaya çıkarmaktadır. Soğuk ekstraktif sistemler ise daha kompak yapıda olduğundan arızası son kullanıcı firmalarca tespit edilebilmektedir.
Bir diğer konu ise soğuk ekstraktif sistemlerde, SO2 değerinin kaybına yönelik sektöre yayılmaya çalışan haberlerle ilgilidir. Soğuk ekstraktif sistemler dünyaca kabul edilmiş; kömür, petrokok, fuel-oil ve benzeri tüm SO2 emisyonu kaynağı yakıt türevlerinin emisyon kontrolünde kullanılmış ve hala kullanılmakta olan bir sistemdir. Yüksek konsantrasyonlarda SO2 içeren numune gaz içerisinde yoğuşma kaynaklı kaybolan SO2 her zaman göz ardı edilebilir seviyede düşük olmaktadır. Her iki sisteminde kurulumunu yapabilen firmamız fayda-maliyet analizini yaparak; soğuk ekstraktif SIEMENS sistemlerin (doğru dizayn yapıldığı takdirde) etkin şekilde çalıştığını test etmiştir.
Türkiye'de satışı ve devreye alma işlemini gerçekleştirdiğimiz ilk projemizde, müşterimiz eski problarının; sürekli tıkanması, çatlaması, kırılması ve bakım ekibinin ciddi miktarda vaktini almasından şikayetçiydi. Verdiğimiz teknik bilgiler doğrultusunda müşterimiz tarafınca satın alınan ve tarafımızca kurulumu yapılan Enotec-Cemtec probu ve Siemens gaz analiz sistemi, devreye alınmasından itibaren geçen 1 yıllık süreçte %99 üzerinde bir çalışma verimine ulaştığı ve bu süre dahilinde teknik bir müdahaleye ihtiyaç duymadığı gözlenmiştir.
Paylaş: